“คดีครอบครัว” หมายความว่า คดีแพ่งที่ฟ้องหรือร้องขอต่อศาลหรือกระทำ
การใด ๆ ในทางศาลเกี่ยวกับผู้เยาว์หรือครอบครัว ซึ่งจะต้องบังคับตามประมวล
กฎหมายแพ่งและพาณิชย์กฎหมายว่าด้วยการจดทะเบียนครอบครัว หรือกฎหมายอื่น
ที่เกี่ยวข้องกับครอบครัว ดังนั้น คดีครอบครัวจึงแบ่งออกได้ดังนี้คือ
คดีแพ่งที่ฟ้องหรือร้องขอต่อศาล หรือกระทำ การใด ๆ ในทางศาลเกี่ยวกับ
ผู้เยาว์หรือครอบครัว ซึ่งจะต้องบังคับตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์
หมายความว่า คดีที่เกี่ยวด้วยการสมรส รวมทั้งพิพาทกันด้วยสิทธิและหน้าที่
คดีที่เกี่ยวด้วยสถานะและความสามารถของบุคคล อันเกี่ยวกับครอบครัวหรือส่วนได้เสียของผู้เยาว์ซึ่งพิพาทกันย่อมเป็นคดีครอบครัวทั้งสิ้น
คดีบิดามารดาฟ้องอีกฝ่ายเรียกค่าอุปการะเลี้ยงดูบุตรขณะยังเป็นผู้เยาว์
โจทก์ซึ่งเป็นมารดาฟ้องเรียกบุตรผู้เยาว์คืนจากจำ เลยซึ่งเป็นผู้ที่โจทก์
กับสามีตกลงกันเองให้บุตรผู้เยาว์อยู่ในความดูแลของจำ เลย โดยอ้างว่าโจทก์เป็น
ผู้ใช้อำ นาจปกครองแต่เพียงผู้เดียว เป็นการฟ้องต่อศาลเกี่ยวกับครอบครัวหรือผู้เยาว์
เป็นคดีครอบครัว
ส่วนคดีแพ่งที่มารดาฟ้องเรียกมรดกแทนบุตรผู้เยาว์ ไม่ใช่คดีครอบครัวตาม
ไม่อยู่ในอำนาจพิจารณาพิพากษาของศาลเยาวชนและครอบครัว
หรือคดีที่โจทก์ฟ้องขอให้ศาลเพิกถอนการจดทะเบียนรับโอน
มรดกของจำ เลย และให้ใส่ชื่อโจทก์ในโฉนดเป็นผู้มีกรรมสิทธิ์ร่วมด้วยครึ่งหนึ่งนั้น
ถึงแม้จำ เลยบางคนจะเป็นผู้เยาว์ก็มิใช่คดีครอบครัวเป็นต้น
การพิจารณาและพิพากษาคดี
1 เมื่อศาลได้รับคำฟ้องหรือคำร้องใดๆ ในคดีครอบครัว ศาลต้องแจ้งให้ผู้อำนวยการสถานพินิจฯ ที่ผู้เยาว์อยู่ในเขตอำนาจทราบก่อน และฟังความเห็นของผู้อำนวยการสถานพินิจฯ ก่อนมีคำพิพากษาหรือคำสั่ง
2 องค์คณะศาลคดีครอบครัว จะประกอบด้วยผู้พิพากษาอย่างน้อย 2 คน และผู้พิพากษาสมทบอย่างน้อย 2 คน