การยื่นคำร้องขอให้ศาลสั่งเป็นคนไร้ความสามารถ และคนเสมือนไร้ความสามารถ
บุคคลมีเหตุบกพร่องทางกาย หรือจิตใจ หรือความประพฤติ เช่น วิกลจริต
ขาดสติสัมปชัญญะ หรือประพฤติสุรุ่ยสุร่ายเป็นอาจิณ ฯลฯ อาจไม่สามารถจัดการงานหรือ
ทรัพย์สินของตนได้ หรืออาจจัดการไปในทางที่เกิดความเสียหาย กฎหมายจึงได้กำหนดมาตรการ
คุ้มครองบุคคลในกรณีต่อไปนี้
- ร้องขอให้ศาลสั่งให้บุคคลนั้นเป็น คนไร้ความสามารถ อยู่ภายใต้การดูแลของ
“ผู้อนุบาล” ซึ่งศาลแต่งตั้ง* - ร้องขอให้ศาลสั่งให้บุคคลนั้นเป็น คนเสมือนไร้ความสามารถ อยู่ภายใต้การดูแล
ของ “ผู้พิทักษ์” ซึ่งศาลแต่งตั้ง**
❖ หลักเกณฑ์ในการยื่นคำร้องขอให้ศาลสั่งเป็นคนไร้ความสามารถ - เป็นบุคคลวิกลจริต ขาดสติสัมปชัญญะ ขาดความรู้สำนึก ไม่มีความสามารถไตร่ตรอง
ด้วยเหตุผล โดยจะต้องเกิดขึ้นเป็นประจำ มิใช่เป็นครั้งคราว เช่น เป็นผู้ป่วยติดเตียง
ผู้ป่วยโรคสมองเสื่อมขั้นรุนแรง ฯลฯ เป็นต้น - ผู้ยื่นคำร้องต่อศาล
✓ พนักงานอัยการ
✓ สามีภรรยา (จดทะเบียนสมรส), บิดามารดา ปู่ ย่า ตา ยาย ลูก หลาน เหลน
บุตรบุญธรรม ผู้ปกครอง, ผู้พิทักษ์
หลักเกณฑ์ในการยื่นคำร้องขอให้ศาลสั่งเป็นคนเสมือนไร้ความสามารถ
- เป็นบุคคลที่ไม่สามารถจัดการงานของตนได้ หรือ จัดการในทางที่เสื่อมเสียแก่
ทรัพย์สินของตนเองหรือครอบครัว เช่น - กายพิการ ไม่สามารถทำการงานได้เช่นคนปกติ เช่น หูหนวก ตาบอด เป็นใบ้
- จิตฟั่นเฟือนไม่สมประกอบ บางครั้งบางคราว แต่ไม่ถึงขั้นวิกลจริต อาจเกิด
จากการเจ็บไข้ หรือชราภาพ - ประพฤติสุรุ่ยสุร่าย เสเพลเป็นอาจิณ ใช้เงินฟุ่มเฟือย ติดการพนัน
- ติดสุรายาเมา หรือยาเสพติดอย่างอื่น มีอาการมึนเมาตลอดเวลา
- ผู้ยื่นคำร้องต่อศาล
✓ พนักงานอัยการ
✓ สามีภรรยา (จดทะเบียนสมรส), บิดามารดา ปู่ ย่า ตา ยาย ลูก หลาน เหลน
บุตรบุญธรรม ผู้ปกครอง, ผู้พิทักษ์
เขตอำนาจศาล
ศาลเยาวชนและครอบครัวในท้องที่มูลคดีเกิด หรือในท้องที่ที่ผู้ร้องมีภูมิลำเนา
❖ เอกสารหลักฐานในการยื่นคำร้องขอให้ศาลสั่งเป็นคนไร้ความสามารถ และคนเสมือนไร้
ความสามารถ
๑. เอกสารของคนไร้ความสามารถหรือคนเสมือนไร้ความสามารถ
✓ สำเนาบัตรประจำตัวประชาชน
✓ สำเนาสูติบัตร
✓ สำเนาทะเบียนบ้าน
✓ สำเนาทะเบียนใบสำคัญการสมรส/ใบสำคัญการหย่า(หากมี)
✓ สำเนาหนังสือรับรองการเปลี่ยนชื่อ – สกุล (หากมี)
✓ สำเนาบัตรประจำตัวคนพิการ
๒. เอกสารของผู้ร้อง/ทายาท/ผู้มีส่วนได้เสีย
✓ สำเนาบัตรประจำตัวประชาชน/สำเนาทะเบียนบ้าน/ข้อมูลทะเบียนราษฎร์
✓ สำเนาใบสำคัญแสดงการเปลี่ยนชื่อ-ชื่อสกุล (หากมี)
✓ ใบมรณบัตรทายาท (หากมี)
✓ หนังสือให้ความยินยอมของทายาท
๒. เอกสารอื่น
✓ รายงานความเห็นของแพทย์/ใบรับรองแพทย์ ซึ่งระบุโรคหรืออาการอย่างชัดเจน
✓ ภาพถ่ายผู้ป่วย
หมายเหตุ :
➢ *บุคคลซึ่งศาลมีคำสั่งให้เป็นคนไร้ความสามารถ ไม่อาจทำนิติกรรมใดๆตามกฎหมายได้
ต้องให้ผู้อนุบาลที่ศาลแต่งตั้งเป็นผู้กระทำนิติกรรมแทน ทั้งนี้ ภายใต้เงื่อนไขที่กฎหมาย
กำหนด
➢ **บุคคลซึ่งศาลมีคำสั่งให้เป็นคนเสมือนไร้ความสามารถ ยังคงสามารถทำนิติกรรมได้
ตามกฎหมายได้ เว้นแต่นิติกรรมบางประเภท จะต้องได้รับความยินยอมจากผู้พิทักษ์ที่
ศาลแต่งตั้ง เช่น กู้ยืมหรือให้กู้ยืมเงิน, เช่าหรือให้เช่าอสังหาริมทรัพย์มีกำหนดระยะเวลา
กินกว่าสามปี หรือ เสนอคดีต่อศาลหรือดำเนินกระบวนพิจารณาใดๆในศาล ฯลฯ เป็นต้น
ทั้งนี้ ภายใต้เงื่อนไขที่กฎหมายกำหนด
➢ ***สำเนาเอกสารทุกฉบับให้ผู้ร้อง/ทายาท ลงลายมือชื่อและรับรองสำเนาถูกต้องทุกแผ่น
➢ ****ทายาท ผู้มีส่วนได้เสียทุกคนจะต้องมาลงลายมือชื่อ ในหนังสือให้ความยินยอม